Verantwoording
Bij velen zullen de uitlatingen van patriarch Kirill van de Russisch-Orthodoxe kerk over de oorlog in de Oekraïne nogal wat vragen oproepen. Hoe verenig je zijn uitlatingen met de evangeliën?
Omwille van helderheid over het standpunt van de Russisch-Orthodoxe kerken in Nederland ben ik een e-mailcontact aangegaan. Er is een rijke uitwisseling geweest met één van de leden van deze gemeenschap. Hij vond echter dat volledigere antwoorden konden worden gegeven door ”priester monnik vader Jewsewy” en verwees mij naar hem. Deze bleek bereid om op mijn e-mail in te gaan.
De mailwisseling met vader Jewsewy is in dit bericht terug te vinden. Voor de eigen beeldvorming in deze voor velen zo moeilijke periode, is de tekst in dit bericht geplaatst met stille instemming van vader Jewsewy.
Zelf wil ik er vooralsnog geen verdere toelichting op geven. De inhoud spreekt voor zich.
3 oktober 2022
Vader Jewsewy,
Ik ben een christen, een christen met vragen waar ik niet uit kom, ook niet na een uitgebreide mailwisseling met broeder (…), waar ik hem erg dankbaar voor ben.
Wellicht kunt u mij verder helpen, ook in het begeleiden van mensen hier in Frankrijk. Zij hebben levensvragen en zoeken Godsvrucht.
De vraag is als volgt: Hoe kan ik de uitlatingen van patriarch Kirill zien in het licht en in de woorden van Christus. Waar spreekt Christus oorlogszuchtige en politieke woorden gelijk uw patriarch en welke rechtvaardiging tot oorlog en aanzetten tot geweld heeft Christus verricht?
Om een voorbeeld te geven vindt U onderstaande link.
Natuurlijk kan ik ook verwijzen naar de nu in het nieuws gekomen uitspraken dat het sterven aan het front een offer is dat de zonden wegwist. Wat is het humane en Godlievende van deze uitspraak? Wat zie ik niet en snap ik niet?
Als christen vind ik geen weg om deze woorden uit te leggen of in hun mystieke of praktische waarden te plaatsen. Ik hoop dat U mij op weg kunt helpen zodat ik geloof kan blijven houden in hoe mensen in deze tijd de woorden van Christus in hun ware betekenis blijven verstaan en ernaar leven.
Met hoogachting en wachtend op een antwoord,
Paulus Rijntjes
10 oktober 2022
Geachte heer Rijntjes,
Begrijpelijk dat u in de teksten die u aanhaalt van onze patriarch Kirli in verwarring raakt.
Laat ik allereerst beginnen te schrijven dat ik zelden reageer op vragen zoals u die stelt en ook niet van plan ben deze gewoonte te doorbreken.
Een zeldzame uitzondering bij deze.
Vooraleerst zijn de woorden van de patriarch gericht in eerste instantie aan de Russisch-orthodoxe gelovigen in de Russische federatie en niet aan u.
Hierdoor kan tegen uw algemene claim t.a.v. de interpretatie van zijn woorden al iets worden ingebracht.
Daarnaast kent de orthodoxe kerk al vanaf de eerste eeuwen een kerkelijke structuur die veelal rond landstalen/culturen heeft plaatsgevonden – zoals mag blijken uit het Feest van de Nederdaling van de H. Geest.
Anders is dit het geval met de gecentraliseerde structuur en kerkbegrip van bijvoorbeeld de Rooms-katholieke kerk.
Het zal bijvoorbeeld voor orthodoxe Bulgaren niet helemaal duidelijk zijn wat bijvoorbeeld calvinistische christenen op de Veluwe in Nederland over inentingen tegen polio naar voren kunnen brengen, om ter verheldering maar een extreem voorbeeld te noemen. Interessant is bijvoorbeeld om kennis te nemen van het boek “De Russisch-Orthodoxe Kerk” van Ds. Pieter van Kampen (1996), om enig idee te krijgen van de hier aangehaalde kerkelijk en culturele problematiek.
Ten derde. Hier in Nederland of West-Europa wonend beseffen we te weinig dat we sinds de escalerende oorlog in de Oekraïne, als lidstaten van de Navo en de EU partij geworden zijn in dit conflict.
En zoals u weet betekent dit dat er geen neutrale of filosofische gesteld ‘’herrschaftsfreie Diskurs” (vgl. J. Habermas) meer bestaat ten onzent en ook niet in de Russische federatie. Dit betekent dat citaten, zoals u die aanhaalt niet een vrije keuze meer zijn, maar een selectie vormen met een bepaald doel. Dat doel is minder neutraal dan we denken; want wie selecteert? Kortom, het is belangrijk om citaten in hun context en in hun geheel te zien en bovendien in de oorspronkelijke taal te kennen. Opdat de bedoelingen van af de oorsprong beoordeeld kunnen worden. Dat kunnen we nu niet.
Ten vierde. De christelijke universaliteit die u veronderstelt bij uw mogelijke interpretatie van de citaten van de patriarch geeft vergelijkbaar zoveel problemen wanneer men bijvoorbeeld het door de H. Apostel en Evangelist Johannes naar voren gebrachte Godsbegrip nl. dat God Liefde is (1Joh. 4:8) gaat interpreteren. Ook daarin zijn er bijna net zoveel interpretaties mogelijk als er theologische scholen zijn.
Tot slot, zoals u ziet van mijn een geheel ander antwoord dan u op de u gestelde vraag zou kunnen verwachten. Wanneer u zelf en de uwen troost wil geven in een wereld waar een deel van in oorlog verkeert, dan is het al eeuwen zijnde advies om dan te gaan bidden nog steeds van kracht. Dat advies overschrijdt de grenzen van staten, volkeren en kerken. En uw interpretatie van de woorden van de patriarch – bovenstaande opmerkingen in aanmerking nemend – voegen niets af of toe aan uw mogelijkheid om te bidden. Daarbij is geen toestemming van welk kerkelijk hoofd noodzakelijk. Bovendien u wordt niet voor het Hemels Gericht geroepen om verantwoording over de woorden van de patriarch te geven. Die verantwoording heeft alleen patriarch Kiril zelf. Maar u heeft wel een verantwoording om voor de vrede te bidden en die na te streven in uw eigen kring. Daar ligt ons aller verantwoordelijkheid in deze tijd.
Met welgemeend excuses voor deze verlate reactie, maar in de aanvang van mijn mail heb ik u de reden gegeven. Hiermee sluit ik ons mail contact en wens u Gods vrede en barmhartigheid toe,
Met vriendelijk groet, vader Jewsewy
Orthodox Klooster Hemelum
13 oktober 2022
Vader Jewsewy,
Allereerst dank voor uw antwoord en ik begrijp dat het een eenmalig schrijven is. Dat neemt niet weg dat ik toch wil reageren.
Uw woorden heb ik laten bezinken en het gevoel dat overblijft is dat in uw antwoord de Boodschap van Christus overgeslagen wordt. U heeft het over geschiedenis en interpretatie, ik heb het over het pogen de levende Geest te herkennen in wat de patriarch van uw kerk aanhaalt.
Of ik gekleurd ben door de vele informatie van westerse zijde? Daar houd ik mij niet mee bezig. Mijn weg is niet de vraag wie er gelijk heeft maar is de verstilling en het gebed. Daarin ontmoet ik geen Christus die honderdduizenden naar fronten stuurt omwille van grondbezit en culturele verheerlijking en geschiedenis.
Of deze mensen nu Oekraïner zijn, Russisch of van welk land dan ook, mijn hart huilt om hen en hun families, om de volkeren die in duisternis gestort worden omwille van een ideologie. Wat u ook aanhaalt, subtiel uitleggend dat ik als westerling niet in staat ben om te begrijpen wat u zegt, ik herken niet dat Christus ooit dergelijk handelen ambieerde en goedkeurde.
In de geschiedenis is er veel ter verdediging van allerlei belangen in naam van Christus gehandeld, denkend alleen al aan de westerse inquisitie en de kruistochten. Uw antwoord draagt het gevaar in zich dat gelovige, oprecht zoekende mensen zich door een uitleg als deze opzij gezet voelen. Was Jezus een man van interpretatie van teksten of leefde Hij de levende Geest? Hoe doen wij dat in deze tijd (en deden wij dat door de eeuwen heen)?
Het is waar dat ik mij niet hoef te verantwoorden voor de woorden van de patriarch, maar in mijn eigen hart is de pijn van wat we in Christus naam aan leed veroorzaken terwijl Zijn naam daardoor ook voor zoveel twijfelenden bezoedeld wordt. Veel mensen wijzen mij op het gevaar van religie en daarmee heeft ook Christus voor hen afgedaan, in een voorbeeld als deze versta ik hen maar al te goed.
Tot slot wil ik u vragen of u ermee instemt dat ik onze uitwisseling op mijn website zet: www.hesychia.net.
Dat kan zonder verder commentaar maar alleen met de toelichting dat u zo welwillend bent geweest om verduidelijking te geven op mijn vragen. Ik weet zeker dat velen uw antwoord met interesse zouden willen lezen en ter harte willen nemen. Zij stellen zich immers de vragen die ik ook aan u heb gesteld. U zou hen een grote bijdrage schenken op hun zoektocht.
Met een welgemeende groet,
Paulus Rijntjes
20 oktober 2022
Vader Jewsewy,
In mijn laatste schrijven stelde ik tot slot de vraag of onze uitwisseling een plekje op de website: hesychia.net kon worden geplaatst. Dit zonder verder commentaar maar omwille van de eigen beeldvorming van medezoekenden.
Daarop is (nog) geen antwoord gekomen wat jammer is omdat het door u geschrevene helderheid geeft.
Ik ga ervan uit dat geen reactie instemming betekent en dat houdt in dat ik na komend weekend de website zal aanpassen.
Met een vriendelijke groet
en nogmaals dank voor uw moeite,
Paulus Rijntjes
Christus claimen voor wereldse zaken, goed of kwaad, is een interpretatie van de blinde mens, van instinctief denken en handelen.
Ieder mens met enig besef van verlichting gruwt daarvan natuurlijk.
Maar hoe komt een blinde tot zicht?
Hoe komen mensen tot inzicht?
Hoe laat men het hart spreken terwijl de wereld in brand staat?
Wanneer gaat men luisteren?
Ook Jezus is verketterd.
Werd weggehoond.
Zijn leer te grabbel gegooid door kerken.
Maar er zijn tóch mensen die het wél voelen. Die wél op zoek gaan. Die het gaan snappen. Die het gaan leven. En licht brengen, dat geen duisternis kan overwinnen.
Ik houd hoop. Dat het licht toeneemt. En ooit zal zegevieren. Op welke manier dan ook…
1 jaar oorlog. De Russisch-0rthodoxe kerk steunt de inval van Rusland in Oekraïne . Christenen die
buiten en binnen de kerk kritiek leveren, wordt het leven onmogelijk gemaakt.
Voor dissidenten is geen plek binnen de Russisch-orthodoxe kerk. Patriarch Kirill spreekt van een heilige oorlog. Waren dat ook niet de vele Kruistochten tussen 1100-1300.
Een vraag naar aanleiding van bovenstaande:
zou het niet meer naar de geest van Christus’ woorden zijn eerst de balk uit ons eigen, westers-imperialistische oog te halen i.p.v. de splinter in de ogen van de Russische patriarch onder het vergrootglas te leggen?
Het is een tijd waar alles lijkt op een splitsing in positief-negatief; goed-slecht etc. De kanten van het duale systeem.
Kunnen wij voorbij deze meningen,
aannames ,in ons ,het Zelf ZIJN , datgene
wat wij ieder van ons al Zijn .
En dit ZIJN levend laten zijn in het handelen en zijn in deze aardse wereld?
En dit alles met en in respect voor elk ieder en iedere aanwezigheid in menselijkheid delen?
Ik las deze correspondentie onlangs, vlak voor het slapen gaan. Ik ben de nacht ingegaan met diep verdriet, geen filter hiervoor, alle deuren in mijzelf waren open.
Het laat mij wederom zien dat het in de wereld, zoals wij die nu met elkaar leven, mogelijk is om zó verdwaald te zijn in gedachtepatronen en opvattingen, met zulke rampzalige gevolgen voor miljoenen mensen. Dat voor hen een Basisgevoel van Veiligheid, één van de allereerste rechten die elk mens hier op aarde heeft, op dit moment géén vanzelfsprekendheid is.
Ik bewonder de heer Rijntjes voor zijn moed om deze correspondentie op te pakken en de vinger precies op de zere plek te leggen, en dank de heer Jewsewy voor zijn reactie, die laat zien wat er in de hoofden van veel mensen, vaak op hoge posities, speelt.
Het is mijn bede dat er in alle mensen steeds meer Licht mag schijnen en dat er bij ieder mens bereidheid zal zijn om vertrouwde manieren van denken onder de loep te nemen.
Religie is/wordt zo vaak gebruikt om het eigen gelijk te rechtvaardigen. Kirill is daar niet de eerste en de enige in. Er is niets nieuw onder de zon. Het gebeurt en het zal altijd zo blijven. Er zijn talloze voorbeelden te noemen. Het doet pijn, maar het weerhoudt me op geen enkele manier om mijn eigen weg met Christus te blijven gaan. Hij spreekt in mij en ik probeer Hem te verstaan, elke dag weer. Ik hoef me niet bezig te houden met hoe Kirill hiermee omgaat. Dat ben ik wel met die meneer Jewsewy eens.
Ik denk aan de Oekraïense vrouw die we ontmoetten in het Byzantijnse klooster in Chevetogne, waar we een aantal dagen verbleven en waar we indrukwekkende diensten volgden. Er waren veel Oekraïense vluchtelingen in het gastenverblijf. Voor een dienst zeiden we tegen de vrouw dat we mee zouden bidden voor vrede. Het bracht haar tranen in haar ogen. Die hele dienst van ruim 2 uur bleef ze in gebedshouding staan. Alles aan haar straalde het intense verlangen naar vrede uit en naar hulp van de Vader. Mijn hart brak, en bad met haar mee. De Troost was bijna tastbaar. Geen Kirill die dit kan verstoren.
Tja, fraai staaltje van ontwijken dmv het geven van politieke ‘antwoorden’ vol met schimmige retoriek en op basis van belangen. Het is in dezelfde orde van grootte als waarmee de inquisiteur in de middeleeuwen rechtvaardigde dat vele onschuldigen over de kling werden gejaagd. Het is analoog aan de macht verkregen hebbende vrijheidstrijder die op basis van zijn ideologie meent te kunnen verantwoorden dat onder het nieuwe bewind vele burgers worden onderdrukt of vermoord.
Ben benieuwd of vader Jewsewy, indien hij diep in zijn hart kijkt, innerlijk de tranen kan voelen van zijn zelfbedrog, zijn wijze van Christus voor zijn belangenkarretje proberen te spannen.
Ik heb bovenstaande reactie in de u vorm gericht en gestuurd aan vader Jewsewy. Heb de reactie afgesloten met de vraag: ‘wat zal uw ziel verlangen indien u in het aangezicht van de Ene verschijnt en gespiegeld wordt en alle onwaarheid en liefdeloosheid in het Licht gezet wordt?
Ik bedoel bovenstaande niet binnen de menselijke maat en interpretatie van ‘straf of beloning’ maar als vraag naar het zo volkomen transparant en naakt als mogelijk durven kijken in de spiegel. Wat is het dan wat hij onderscheidt en waarneemt en wil hij daar een antwoord op geven voor zichzelf?
Beangstigend!
Ik vind het krachtig van je Paulus dat je dit emailcontact bent aangegaan.
Hopelijk is er twijfel gezaaid…!
Ik heb het 3x gelezen was of ben verbijsterd over zijn commentaar, sprakeloos
geen idee wat hier op te antwoorden. Het loop ijskoud over mijn rug geen
woord over de liefde, god en de schepping. Dogma. Mijn lichaam krimpt in
elkaar en voel angst. Verder bij gebrek aan woorden. Het raakt heel heel diep.
Dit gesprek wil ik nog eerst laten bezinken.
Ben erg in de war. Dat dit nog steeds zo is. Mensen te gebruiken om andere
te doden, en ben perplex .
Ik kan er niet zoveel op antwoorden maar wat mis ik een Levend mens in en achter de woorden van deze persoon. Geen opening in voor de aanreiking over de Liefde van God via de vragen die Paulus hem stelt
Hoe toepasselijk zijn nu de zinnen geschreven in de bezinning over houvast in instituten e.d.
Het raakt me diep, en tevens ben ik dankbaar voor dat ik dit in vrijheid mag schrijven.